Cutubka 24aad Ma igu adkaan doontaa inaan joojiyo?
Waxaa jira isku darrinka dhinacyo oo xad lahayn oo go’aamiya sida ay shaqsi ahaan u fududaanayso inuu isticmaale walba joojiyo. Bilowgiiba, mid kasta oo naga mid ah waxaan qabnaa dabeecadeena, xirfadeena shaqada, duruufadeena shaqsi ahaan, waqtigeena, dheef-shiid kiimikaadkeena, iwm. Waxaa laga yaabaa in xirfadaha shaqada qaarkood ay [joojinta porn] ka dhigaan mid oo ka adag badan ee kuwa kale, laakin ilaa inta laga saaro maskax-xadashada, ma ahaanayso inay sidaan noqoto. Ka soo qaad dhowrka tusaale oo soo socda.
Marmarkoo, way u adag tahay xubanaha oo xirfada caafimaadka ka mid ah. Waxaan u maleynaa inay joojinta u fududaanayso dakhaatiirta waayo ay si ka badan uga warqabaan saameynta, laakin in kasta oo ay siinayso sababo oo ka xoog badan oo ay ku joojiyaan, ma ka dhigayso wax oo ka fududaysan in la gaaro.
Sababaha waa sida oo soo socda:
Ka warqabka joogtada ah ee khataraha caafimaadka waxay abuuraysaa cabsida, mid ka mid ah shuruudaha oo sababayso inaan dareenno inaan u baahanahay inaan iska nafisno xanuunaha ka noqoshada.
Shaqada dhakhtarka waxay si xad-dhaafsan u walbahaarsan tahay iyo caadi ahaan ma qabaan kartida inay iska nafisaan walbahaarada dheeraadka ee xanuunada ka noqoshada markay shaqaynayaan.
Waxay qabaan walbahaarka dheeraadka ee dembiga, iyagoo dareemayaan inay tahay inay tusaale u ahaadaan dadweynaha kale oo dhan. Tan waxay iyaga saaraysaa cadaadis ka badan iyo waxay kordhinaysaa dareenka in wax laga qaaday.
Maalin adag oo shaqada ka dib markuu walbahaarkooda si daqiiqad yar loo nafiso ee porn, fadhiga porn waxaa si khaldan lugu xira nafiska ee lala kulmaayo. Xiriir khaldka fikradaan darteed, porn ayaa amaanta oo dhan u helaya xaaladaan oo dhan, iyadoo si lama filaan ay noqoto wax oo aad u qiimeysan islamarkiiba oo la joojiyo oo la dhex maraya xanuunaha ka noqoshada. Tan waa nooc isticmaale oo iska caadiga ah iyo waxay ku khusaysaa xaalad kasta oo isticmaalaha uu qasban yahay inuu xiliyo dheer ka foogado porn. Markuu ka hoos jiro habka awooda rabitaanka, isticmaalaha wuu darxumeysan yahay waayo wuxuu dareemooyaa in wax laga qaaday oo uu aysan ku raaxaysanoonin daasha iyo hurdada oo imaanayaan fadhi porn ka dib. Dareenkiisa khasaarida ayaa aad u kordhaaya. Laakin haddii aad kowdi iska saari karto maskax-xadashada iyo murugta oo porn ku saabsan, nasashada iyo hurdada ayaa weli lugu raaxaysan karaa in kasta oo uu jirka u damacsan gudbiyaasha amine-ka — serotonin-ka, norepinephrine-ka, iyo dopamine-ka.
Xaalad kale oo adag waa caajisnimada, gaar ahaan markii lugu darro xiliyaasha walbahaarka. Tusaaleyaal oo caadi ah waa ardayda iyo waalidiinta oo doobka ah, iyagoo shaqadooda ah walbahaarsan oo weliba caajisan. Markuu ku jiro isku dayin inuu joojiyo isagoo isticmaalaya habka awooda rabitaan, qofka doobka ah wuxuu haystaa xiliyo dheer oo lagu talagalay inay ka murugaan ‘khasaartooda’, taasi oo kordhinaysa dareeman oo niyab jaban. Mar labaad, tan waxaa si fudud looga adkaan karaa haddii ay qaabka maskaxdaada ay saxsan tahay. Ha ka walwalin in si joogto lagu xasuusinaya inaad mar dhow porn joojisay. Daqiiqadahaas oo kale waa inaad u Isticmaasho si aad uga faraxdo xaqiiqada inaad shaydaanka shariga iska saarooso.
Haddii aad haysato qaab maskaxeed oo togan, xanuunahaan waxay noqonayaan daqiiqado oo raaxaysan. Xasuuso: isticmaale walba, iyadoo loo eegin da’da, jinsiga, caqliga, ama xirfada waxay u arki karaan raaxaysan iyo fududaysan inay joojiyaan ilaa intaad raacdo tilmaamaha oo dhan.
24.1 Labada Sababo ee Guul Darrada
Waxaa jira laba sababood ugu weyn oo guul darro keenayaan. Kan kow oo ah saameynta kicinta dibbada — ha ahaato xayaysiis, maqaalka online oo wararka, daalacsashada internet-ka, iwm. Waxay isku arkayaan iyagoo ku jiraan daqiiqad oo ay daciif yihiin, ama xataa ay ka maseeraan markay arkaan isku dhawaansho (intimacy) xaaladaha bulsheeda. Mawduucaan mar hore ayaa qayb dheer laga wadahadalay. Daqiiqada waa inaad u isticmaasho inaad isku xasuusiso inaysan jirin wax oo la dhoho hal booqasho ama hal fiirin kaliya. Ka faraxsanow xaqiiqada inaad jebisay meertada addoonsiga maskaxeeda. Xasuuso inuu isticmaalaha kaa maseeraayo oo ay tahay inaad isaga u naxariisato waayo wuu u baahan yahay.
Sababta kale waa haysashada maalin xun. Maskaxdaada ku caddey intaadan bilaabin inaad haysanayso maalmood oo fiican iyo kuwa oo xun ha ahaato isticmaale ama in kale. Way u roobtaa baadariga iyo gacan-ku-dhiiglaha labadaba. [Tayada] nolosha waxaa go’aamiya wax loo barbardiga: waqtiya sare ma haysan kartid ilaa aad ka haysato waqtiya hoose. Dhibaatada oo ku jirta habka awooda rabitaanka waa islamarkiiba oo uu isticmaalaha haysto maalin xun, wuxuu bilaabaa inuus u murugo inuu booqdo ‘haremka’, taas oo arrinta sii xoojinaysa. Qofka oo isticmaale ahayn wuxuu si fiican uga qalabaysan yahay inuu xamilo walbahaarka iyo culaysyada, ma aha oo kaliya jir ahaan laakiin sidoo kale maskax ahaan. Haddii aad haysato maalin xun adigoo ku jirto xiliga ka noqoshada, u adkeyso; is-xasuusi in maalmaha xun ay weligooda jireen markaad balwadda lahayd, haddii kale ma go’aamin lahayn inaad iska joojiso. Halkii oo aad ka murugoon lahayd, u qiro taas beddelkeed, “Waayahay, maanta sidaas uma fiicna laakin porn ma daawayn doonto. Berri ayaa ka fiicnaanayso iyo ugu yaraan waxaan haystaa gunno oo aad u fiican, balwadaas xunka ayaan iska saaray.”
Markaad isticmaale porn tahay, waa inaad maskaxdaada ka xirto [dhinacyada] xun ee porn. Isticmaalayaasha weligooda ma qabaan ‘ceeryaamo maskaxeed’ waxay kaliya hasytaan ‘niyad hoose kistoo yar’. Markaad haysanooso dhibaatooyin nololeed oo lama huraan ah oo aad la kulanto fikrada rabitaanka porn, ma faraxsan tahay? Dabcan, ma faraxsan tihid. Mar haddii aad joojiso, u janjeerta waa in khalad walba oo dhaco lugu eedo xaqiiqda inaad joojisay.
Haddii ay shaqadaada kugu cadaadiso, waxaad fikiraysaa, “Waqtiyadaan oo kale, waxaan haaysan lahaayay fadhi porn.” Tan run bay tahay, laakin shayga muhiimsan oo la hilmaamo waa inaysan porn dhibaatada xalinin oo aad kaliya is-cadaabooso marakaad u murugo taageero dhalanteed ah. Waxaad abuuraysaa xaalad oo macquul ahayn, waad darxumeysan tahay waayo aadan porn ku siigaysan karin, oo weliba darxumeysan ku noqonayso haddii aad ku siigaysato. Waad og tahay inaad go’aaminta saxsan gaartay markaad joojisay, marka maxaad isku cadaabay shakiga go’aankaaga?
Xasuuso: hab maskaxeed oo togan waa asaasiga — weligeed.