Hoofdstuk 4 Natuur

Internetporno werkt door natuurlijke beloningsmechanismen te kapen die ontworpen zijn om je zo lang mogelijk te laten voortplanten. De directe en zeer toegankelijke aard van internetporno zorgt ervoor dat het beloningssysteem in de hersenen veel langer dopamine blijft produceren dan normaal mogelijk is. Wetenschappelijk gezien wordt dit het Coolidge-effect genoemd, waar je misschien al van op de hoogte bent.

Dopamine is een neurotransmitter die geassocieerd wordt met verlangens, terwijl werkelijk genot wordt geproduceerd door opioïden. Meer dopamine betekent meer opioïden en meer actie. Zonder dopamine voelen activiteiten zoals eten niet plezierig aan en worden ze niet voltooid, waarbij voedingsmiddelen met veel vet en suiker de hoogste chemische afgifte veroorzaken.

Dopamine wordt ook vrijgegeven als reactie op nieuwigheid. Met een schijnbaar oneindige hoeveelheid beschikbare porno overstroomt dit het limbische systeem (beloningscircuit), zodat je bij de eerste keer dat je porno kijkt, reageert met een orgasme en een nieuwe golf van opioïden activeert. Om zoveel mogelijk dopamine te verkrijgen, slaat het brein dit op als een script dat gemakkelijk op te roepen is, en versterkt het de neurale paden door de afgifte van een chemische stof genaamd DeltaFosB. Nu roept het brein deze paden op als reactie op signalen zoals sexy reclames, alleen zijn, stress of zelfs een beetje down voelen, en plotseling ben je klaar om weer van de ‘glijbaan’ af te gaan. Elke keer dat dit wordt herhaald, wordt er meer DeltaFosB vrijgegeven, zodat de glijbaan wordt gesmeerd, levendig blijft en de volgende keer makkelijker te gebruiken is.

Het limbische systeem heeft een zelfcorrigerend systeem om het aantal dopamine- en opioïdreceptoren te verminderen wanneer frequent en dagelijks overvloed aan dopamine wordt gedetecteerd. Helaas zijn deze receptoren ook nodig om ons gemotiveerd te houden om dagelijkse stress aan te kunnen. Normale hoeveelheden dopamine die door natuurlijke beloningen worden geproduceerd, zijn eenvoudigweg niet te vergelijken met porno en worden niet zo efficiënt opgenomen door de verminderde receptoren, waardoor je je gestresster en geïrriteerder voelt dan normaal. Dit proces staat bekend als desensitisatie.

In deze cyclus overschrijd je de ‘rode lijn’ en wek je emoties op zoals schuld, walging, schaamte, angst en vrees, die op hun beurt de dopaminelevels nog verder verhogen en ervoor zorgen dat het brein deze gevoelens verkeerd interpreteert als seksuele opwinding.

Naarmate de tijd verstrijkt, raakt het brein niet alleen ongevoelig voor de eerder bekeken clips, maar ook voor vergelijkbare genres en schokniveau’s. Deze verminderde motivatie wekt gevoelens van verminderde voldoening op, aangezien onze hersenen voortdurend bezig zijn met beoordelen, waardoor je op zoek gaat naar clips om de honger te stillen. Dus zoek je naar meer nieuwigheid, en klik je op de amateuristische, schokkende clip op de homepage waarvan je bij je eerste bezoek nog vol vertrouwen zei dat je die nooit zou bekijken.

“ In de dauw van kleine dingen vindt het hart zijn ochtend en wordt het verfrist.”

— Kahlil Gibran

Een vluchtig gevoel van veiligheid is alles wat nodig is om door een moeilijke periode in het leven te komen, maar zal je ongevoelige brein in staat zijn om die druppel ontspanning op te vangen die een niet-gebruiker kan gebruiken?

Dopamine-overstromingen werken als een snelwerkend medicijn, dat snel uitwerkt en ontwenningsverschijnselen veroorzaakt. Veel gebruikers denken dat deze pijnen het vreselijke trauma zijn dat ze ervaren wanneer ze proberen te stoppen of daartoe gedwongen worden. In feite zijn ze voornamelijk mentaal, aangezien de gebruiker zich beroofd voelt van zijn plezier of steun.

4.1 Het kleine monster

De werkelijke chemische ontwenningsverschijnselen van porno zijn zo subtiel dat de meeste gebruikers hun hele leven hebben geleefd en gestorven zonder op te merken dat er ontwenningsverschijnselen waren. Veel gebruikers hebben angst voor drugs, maar dat is precies wat ze zijn: drugsverslaafden. Gelukkig is het een gemakkelijke drug om van af te komen, maar je moet eerst accepteren dat je inderdaad verslaafd bent. Ontwenning van porno veroorzaakt geen fysieke pijn en is slechts een leeg, rusteloos gevoel van iets dat ontbreekt, waardoor velen denken dat het te maken heeft met seksuele verlangens. Op de lange termijn verandert dit gevoel in nervositeit, onzekerheid, agitatie, een laag zelfvertrouwen en prikkelbaarheid. Het is als honger, maar dan naar gif.

Binnen enkele seconden na het beginnen van een sessie wordt dopamine aangevuld en eindigt het verlangen, wat resulteert in een gevoel van voldoening terwijl je van de glijbaan afraast. In het begin zijn de ontwenningsverschijnselen en de daaropvolgende verlichting zo gering dat we ons er niet bewust van zijn. Wanneer we regelmatige gebruikers worden, denken we dat het komt doordat we ervan zijn gaan genieten of in de ‘gewoonte’ zijn gekomen. De waarheid is dat we al verslaafd zijn, maar het niet beseffen. Het kleine monster zit al in onze hersenen, dus af en toe maken we een ritje van de glijbaan om het te voeden.

Alle gebruikers beginnen naar porno te zoeken om irrationele redenen. De enige reden waarom iemand blijft kijken, of ze nu een gelegenheidsgebruiker of zware gebruiker zijn, is om dat kleine monster te voeden. Het hele dilemma is een reeks wrede en verwarrende straffen, maar misschien wel het meest zielige aspect is het gevoel van genot dat een gebruiker krijgt van een sessie, terwijl hij probeert terug te komen naar het gevoel van vrede, rust en zelfvertrouwen dat zijn lichaam had voordat hij verslaafd raakte.

4.2 De Irritante Wekker

Ken je dat gevoel wanneer de wekker van een buurman de hele dag afgaat — of een andere kleine, aanhoudende ergernis — en het geluid plotseling stopt en je overspoeld wordt door een gevoel van vrede en rust? Dit is niet echt vrede, maar het einde van een ergernis. Voor het begin van de volgende sessie zijn onze lichamen compleet, maar dan beginnen we onze hersenen te dwingen dopamine te pompen en wanneer we klaar zijn en het begint te verdwijnen, ervaren we ontwenningsverschijnselen. Dit is geen fysieke pijn, slechts een leeg gevoel. We zijn ons er niet eens van bewust dat het bestaat, maar het is als een druppende kraan in ons lichaam.

Ons rationele brein begrijpt het niet, maar dat hoeft ook niet. Het enige dat we weten, is dat we porno willen en wanneer we masturberen verdwijnt het verlangen. De voldoening is echter vluchtig, omdat meer porno nodig is om het verlangen te verlichten. Zodra je een orgasme hebt, begint het verlangen opnieuw en blijft de val je vasthouden. Een vicieuze cirkel, tenzij je deze doorbreekt!

De porno-val is vergelijkbaar met het dragen van te strakke schoenen, alleen om het genot te verkrijgen van het uittrekken ervan. Er zijn drie hoofdoorzaken waarom gebruikers het niet op deze manier kunnen zien:

1. Vanaf onze geboorte zijn we blootgesteld aan enorme hoeveelheden hersenspoeling die ons vertellen dat internetporno simpelweg een moderne ontwikkeling is die de gedrukte versie van porno heeft vervangen. Deze misvatting is verpakt met de waarheid dat masturbatie niet schadelijk is, dus waarom zouden we hen niet geloven?
2. Omdat fysieke dopamine-ontwenning geen daadwerkelijke pijn veroorzaakt, slechts een leeg en onzeker gevoel dat niet te onderscheiden is van honger en normale stress, manifesteert dit gevoel zich in een pornografische sessie, omdat dit juist de momenten zijn waarop we geneigd zijn internetporno te zoeken. We beschouwen dit gevoel als normaal.
3. De belangrijkste reden waarom gebruikers internetporno niet in het juiste licht zien, is echter omdat het achterstevoren werkt. Het is wanneer je het niet gebruikt dat je lijdt onder het lege gevoel. Omdat het proces van verslaving ongelooflijk subtiel en geleidelijk is in de vroege dagen, wordt het lege gevoel als normaal beschouwd en dus niet toegeschreven aan de vorige sessie. Op het moment dat de browser wordt geopend en je je sessie begint, krijg je een onmiddellijke oppepper en word je minder nerveus of meer ontspannen, dus internetporno krijgt de eer. Dit ‘achterstevoren’ proces maakt alle drugs moeilijk af te kicken. Stel je de staat van paniek voor van een heroïneverslaafde zonder heroïne; beeld je nu hun uiterste vreugde in wanneer ze eindelijk een naald in hun ader kunnen steken. Mensen die niet verslaafd zijn aan heroïne lijden niet onder dat paniekgevoel.

Heroïne verlicht het gevoel niet, het veroorzaakt het. Evenzo lijden niet-gebruikers niet onder lege gevoelens van behoefte aan internetporno, of paniek wanneer ze offline zijn. Niet-gebruikers kunnen niet begrijpen hoe gebruikers mogelijk plezier halen uit tweedimensionale video’s met gedempte geluiden en abnormale lichaamsverhoudingen. Uiteindelijk begrijpen gebruikers het ook niet meer.

We praten over internetporno als zijnde ontspannend of bevredigend, maar hoe kun je tevreden zijn als je in de eerste plaats niet ontevreden was? Een niet-gebruiker lijdt niet onder deze ontevreden staat, compleet ontspannen na een afspraak zonder seks, terwijl de gebruiker dat niet is totdat ze hun ‘kleine monster’ hebben bevredigd.

4.3 Is het genot of een hulpmiddel?

Een belangrijke herinnering: de hoofdreden waarom gebruikers het moeilijk vinden om te stoppen, is omdat ze geloven dat ze een echt plezier of een steun opgeven. Het is essentieel te begrijpen dat je helemaal niets opgeeft. De beste manier om de subtiliteiten van de pornografieval te begrijpen, is door het te vergelijken met eten. De gewoonte van regelmatige maaltijden zorgt ervoor dat we tussen de maaltijden door geen honger voelen, tenzij de maaltijd wordt uitgesteld. Er is geen fysieke pijn, alleen een leeg, onzeker gevoel dat we herkennen als honger. Het proces van het stillen van onze honger is een zeer aangename ervaring.

Pornografie lijkt hierop, maar is dat niet. Net als bij honger is er geen fysieke pijn en gedraagt het beloningsmechanisme zich op vergelijkbare wijze, maar juist deze gelijkenis met eten misleidt de gebruiker om te geloven dat er sprake is van echt plezier of een echte steun. Hoewel eten en pornografie op het eerste gezicht vergelijkbaar lijken, zijn ze in werkelijkheid tegenovergestelden.

• Je eet om te overleven en energie op te doen, terwijl pornografie je energie en levenslust juist vermindert.
• Voedsel smaakt echt lekker en eten is een oprecht aangename ervaring die we ons hele leven genieten. Pornografie daarentegen saboteert de receptoren voor geluk en vernietigt daarmee je vermogen om met stress om te gaan en je gelukkig te voelen.
• Eten creëert geen honger, maar verlicht het juist, terwijl de eerste pornografiesessie de hunkering naar dopamine op gang brengt, die elke volgende sessie verder versterkt. In plaats van de hunkering te verlichten, zorgt het ervoor dat je voor de rest van je leven blijft lijden.

Is eten een gewoonte? Als je dat denkt, probeer dan maar eens helemaal te stoppen! Eten beschrijven als een gewoonte is alsof je ademhalen als een gewoonte zou beschrijven — beide zijn essentieel voor overleving. Het klopt dat mensen de gewoonte hebben om hun honger op verschillende tijden en met verschillende soorten voedsel te stillen, maar eten zelf is geen gewoonte. Pornografie is dat ook niet. De enige reden dat een gebruiker de browser opstart, is om de lege gevoelens die de vorige sessie heeft gecreëerd, te beëindigen, op verschillende momenten met toenemend extremere genres.

Op internet wordt pornografie vaak een gewoonte genoemd en voor het gemak verwijst EasyPeasy ook naar de ‘gewoonte’. Maar wees je er constant van bewust dat pornografie geen gewoonte is, maar een drugsverslaving! Wanneer we beginnen met het gebruik van pornografie, moeten we onszelf dwingen om ermee om te gaan. Voor we het weten, escaleren we naar steeds bizardere en schokkendere porno. De kick zit in het zoeken, niet in het vinden, waarbij dopamine snel uit het lichaam verdwijnt na een orgasme, wat verklaart waarom gebruikers willen ‘edge’ (het uitstellen van het orgasme) door te schakelen tussen meerdere browservensters en -tabs.

4.4 De rode lijn overschrijden

Net als bij andere drugs, ontwikkelt het lichaam een zekere immuniteit voor de effecten van dezelfde oude clips. Onze hersenen gaan naar meer verlangen of meer stimulerend materiaal. Na korte tijd dezelfde clip te hebben bekeken, verlicht het niet meer volledig de ontwenningsverschijnselen die de vorige sessie heeft veroorzaakt. Er vindt een strijd plaats in dit pornoparadijs: je wilt aan de veilige kant van je ‘rode lijn’ blijven, maar je hersenen vragen je om op de verboden vrucht-clip te klikken.

Je voelt je beter na deze sessie, maar je bent nerveuzer en minder ontspannen dan iemand die nooit begonnen is, ook al leef je in een zogenaamd pornoparadijs. Deze situatie is zelfs nog belachelijker dan het dragen van te strakke schoenen, omdat naarmate je langer in het leven staat, een steeds groter ongemak blijft hangen nadat je de schoenen uitdoet. Omdat de gebruiker weet dat het kleine monster gevoed moet worden, bepalen ze zelf het tijdstip, wat meestal op vier soorten momenten gebeurt of een combinatie ervan:

• Verveling / Concentratie — Twee totale tegenstellingen!
• Stress / Ontspanning — Twee totale tegenstellingen!

De waarheid is dat pornografie noch verveling en stress verlicht, noch concentratie en ontspanning bevordert. Als je erover nadenkt, wat voor andere soorten gelegenheden zijn er in ons leven, behalve slaap? Als je overweegt om over te schakelen naar andere soorten ‘realistische’ of ‘zachtere’ genres van pornografie, let dan op dat de inhoud van dit boek van toepassing is op alle soorten pornografie — gedrukte media, webcams, pay-per-view, chat, live shows, enzovoort. Het menselijk lichaam is het meest geavanceerde object op de planeet, maar geen enkele soort, zelfs de laagste amoebe of worm, overleeft zonder het verschil te kennen tussen voedsel en gif.

Onze geest en lichaam zijn zo gemaakt dat acties die gericht zijn op reproductie, in stand worden gehouden houden door ze te belonen. Het lichaam echter niet voorbereid op supernormale prikkels die groter, helderder en spannender zijn dan alles wat in de natuur voorkomt, aangezien zelfs het meest gedempte tweedimensionale beeld ons kan opwinden. Maar herhaaldelijk naar hetzelfde beeld kijken, zal dat niet doen. In het echte leven zorgen checks en balances ervoor dat je iets anders doet, maar internetpornografie heeft geen enkele rem, waardoor je je leven doorbrengt in een virtuele harem!

Het is een misvatting dat fysiek en mentaal zwakke mensen gebruikers worden, waarbij de geluksvogels degenen zijn die hun eerste ervaring weerzinwekkend vonden en voor altijd genezen zijn. Of ze zijn mentaal niet voorbereid om het zware leerproces door te maken om zichzelf verslaafd te maken, met angst om ‘gepakt te worden’ of niet technisch genoeg te zijn om de privacy-instellingen van de browser te bedienen. Misschien wel het meest tragische aspect van dit alles betreft tieners — bedreven in het vinden van materiaal en het verbergen van hun sporen — die in toenemende aantallen beginnen.

Het genieten van internetpornografie is een illusie. Springend van genre naar genre, houden we ons nieuwigheid-aapje binnen de ‘rode lijn’ van ‘veilige’ pornogenres om onze dopaminefix te krijgen. Net als heroïneverslaafden genieten ze in werkelijkheid alleen maar van het ritueel van het verlichten van die verlangens.

4.5 De Kik van de Dans Rond De Rode Lijn

Zelfs wanneer gebruikers bij één bepaalde clip blijven hangen, leren ze zichzelf voortdurend om de slechte en onaangename delen van pornoclips weg te filteren. (Bijv. geweldadige afbeeldingen zal je proberen te vergeten en weg te klikken.) Zelfs als het om solo-filmpjes gaat, richten ze zich op de lichaamsdelen die hen het meest aanspreken. Sommigen vinden zelfs plezier in dit dansen rond de rode lijn en vinden excuses om te zeggen dat ze alleen van ‘zachte’ porno houden en niet verslaafd zijn aan buitensporige prikkels. Maar vraag een gebruiker die beweert zich aan een bepaalde acteur of soft-genre te houden: “Als je je gebruikelijke soort porno niet kunt vinden en alleen toegang hebt tot een onveilige categorie, stop je dan met kijken?”

Zeker niet! Een gebruiker zal masturberen op alles, waarbij genres escaleren, voorkeuren voor seksuele geaardheid veranderen, performers die op iemand anders lijken, gevaarlijke situaties, schokkende relaties – alles om het kleine monster tevreden te stellen. In het begin smaakt het misschien afschuwelijk, maar na verloop van tijd leer je ervan te genieten. Gebruikers zoeken lege bevrediging, zelfs na echte seks, na een lange werkdag, bij koorts, verkoudheid, griep, keelpijn en zelfs tijdens een ziekenhuisopname.

Genot heeft er niets mee te maken; als het om seks zou gaan, zou het geen zin hebben om met je laptop bezig te zijn. Sommige gebruikers vinden het beangstigend om te beseffen dat ze drugsverslaafden zijn en denken dat dit het nog moeilijker zal maken om te stoppen. In werkelijkheid is dit goed nieuws om twee belangrijke redenen:

1. De reden waarom de meesten blijven gebruiken, is dat we, hoewel we weten dat de nadelen veel zwaarder wegen dan de voordelen, geloven dat er iets in porno zit dat we echt leuk vinden of dat het als een soort steunpilaar fungeert. We zijn in de illusie dat er een leegte zal zijn nadat we stoppen, en dat bepaalde situaties in ons leven nooit meer hetzelfde zullen zijn. In feite biedt porno niet alleen niets, het neemt zelfs iets weg.

2. Hoewel internetporno de krachtigste trigger is voor nieuwigheid en op seks gebaseerde dopamine-uitbarstingen, raak je ondanks de snelheid waarmee je verslaafd raakt, nooit ernstig verslaafd. De echte ontwenningsverschijnselen zijn zo mild dat de meeste gebruikers hun hele leven hebben geleefd en gestorven zonder te beseffen dat ze er ooit last van hebben gehad.

Waarom vinden veel gebruikers het dan zo moeilijk om te stoppen, gaan ze door maanden van marteling en verlangen ze de rest van hun leven op willekeurige momenten weer naar porno? Het antwoord is de tweede reden: hersenspoeling. De verslaving aan neurotransmitters is gemakkelijk te beheersen, de meeste gebruikers kunnen dagen zonder online porno tijdens zakenreizen of vakanties, zonder dat ze last hebben van ontwenningsverschijnselen. Hun kleine monster weet dat je je laptop opent zodra je terug bent in je hotelkamer. Je kunt die vervelende klant en je megalomane manager overleven, in de wetenschap dat de oplossing binnen handbereik is.

4.6 De rokersmetafoor

Een goede vergelijking is die met de sigarettenroker. Als ze tien uur per dag zonder sigaret zouden gaan, zouden ze helemaal gek worden, maar veel rokers kopen een nieuwe auto en weerstaan de drang om erin te roken. Velen gaan naar theaters, supermarkten, kerken en ondervinden geen problemen doordat ze niet kunnen roken. Zelfs in treinen en vliegtuigen zijn er geen rellen uitgebroken. Rokers zijn bijna opgelucht als iemand of iets hen ervan weerhoudt te roken.

Gebruikers zullen automatisch afzien van internetporno in het huis van hun ouders tijdens familiefeestjes en andere gelegenheden, met weinig ongemak. In feite hebben de meeste gebruikers periodes waarin ze zonder moeite afzien. Het neurologische kleine monster is gemakkelijk te beheersen, zelfs wanneer je nog steeds verslaafd bent. Er zijn miljoenen gebruikers die hun hele leven incidenteel blijven gebruiken en ze zijn net zo verslaafd als de zware gebruikers. Er zijn zelfs zware gebruikers die de verslaving hebben overwonnen maar af en toe een kijkje nemen, waardoor ze de glijbaan van verslaving weer op kunnen gaan bij de volgende dip in hun stemming.

Zoals eerder gezegd, is de daadwerkelijke pornoverslaving niet het grootste probleem; het dient gewoon als een katalysator om onze geest in verwarring te houden over het echte probleem – hersenspoeling. Denk echter niet dat de slechte effecten van internetporno overdreven zijn; als er iets is, worden ze helaas onderschat. Af en toe gaan er geruchten rond dat de neurale paden die zijn gecreëerd er voor het leven zijn, en dat de juiste mix van toeval en stimulans je weer naar beneden kan trekken op de levensverwoestende glijbaan, maar dit is niet waar. Onze hersenen en lichamen zijn wonderbaarlijke machines, die binnen een paar weken herstellen.

Het is nooit te laat om te stoppen! Een snelle blik op online gemeenschappen zal je laten zien dat mensen van alle leeftijden hun leven (en dat van hun partner) opnieuw opstarten. Zoals met alles, nemen sommigen het naar een hoger niveau, door bijvoorbeeld het vasthouden van sperma te oefenen, Karezza toe te passen en door het onderscheiden van de zintuiglijke en reproductieve kanten van seks. Door meer aan zintuigelijke seks te doen maken ze hun partners gelukkiger dan ooit tevoren.

Het kan een troost zijn voor levenslange en zware gebruikers dat het voor hen net zo gemakkelijk is om te stoppen als voor incidentele gebruikers, en op een vreemde manier is het zelfs makkelijker. Hoe verder het je naar beneden trekt, hoe groter de opluchting. Toen ik stopte, ging ik meteen naar nul en had ik geen enkele ontwenningsverschijnsel. Sterker nog, het proces was eigenlijk zelfs plezierig, zelfs tijdens de afkickperiode.

Maar eerst moeten we de hersenspoeling verwijderen.